سینماروزان: ممنوعیت اکران فیلمهای چرخه رسمی اکران در گروه دولتی هنروتجربه سبب ساز واکنشهای مختلفی شده است؛ واکنشهایی عمدتا دارای درونمایه مثبت که شورای صنفی نمایش را به خاطر این تصمیم منطقی تحسین کرده اند.
حبیب اسماعیلی تهیه کننده و پخش کننده باسابقه سینمای ایران که اتفاقا یکی از آثار دفتر پخش اش با نام «وارونگی» علیرغم اکران در گروه آزاد در هنروتجربه روی پرده رفته از جمله سینماگرانی است که در گفتگو با رسانه رسمی هنروتجربه، اکران فیلمهای تجاری و دارای تعداد بالا سالن سینما در گروه هنروتجربه را نادرست می‌خواند.
اسماعیلی البته دلیل تصمیم شورای صنفی نمایش را هم اعتراضاتی می داند که قبل از هر جا از دل هنروتجربه و فیلمسازانی بیان شد که به واگذاری سینماهای این گروه به فیلمهای بفروش اعتراض کرده بودند.
متن کامل گفتگوی حبیب اسماعیلی را بخوانید:
همزمانی اکران «وارونگی» در هنروتجربه و سینماهای عادی چگونه تجربه‌ای بود.
این برای خود ما هم یک تجربه تازه بود که فیلم‌مان همزمان با اکرانش در گروه آزاد، در سینماهای هنروتجربه نیز اکران شود. به این واسطه فیلم ما در سینماهای مختص هنروتجربه که فقط فیلمهای این گروه را به نمایش می‌گذارند نیز امکان اکران پیدا کرد و خوشبختانه در این سالن‌ها استقبال خوبی از «وارونگی» شد.
البته این مساله اکران همزمان در مورد یک سری از فیلم‌هایی ممکن است جنبه تجاری داشته باشند و می‌توانند در سایر گروه‌های سینمایی نیز به خوبی دیده شوند، کمی تفاوت می‌کند. در واقع به نظر من چنین فیلم‌هایی واقعا احتیاجی به اکران در گروه هنروتجربه ندارند، اکران این نوع فیلمها باعث میشود، مورد مؤاخذه دوستانی قرار بگیریم که فیلم‌شان را برای هنروتجربه ساخته‌اند.
چون من در کانون شورای پخش هستم،تاکنون با افراد زیادی روبه‌رو شدم که فیلمی برای اکران در گروه هنروتجربه ساخته‌اند و نسبت به اکران فیلمهای گروه‌های دیگر در گروه هنروتجربه معترض بودند. حرف اصلی آن دوستان این بود که چرا فیلم‌هایی که در حالت عادی فروش موفقی دارند و سالن‌های خوبی هم در اختیارشان هست، باید در گروه هنروتجربه اکران شوند و حق فیلم‌هایی که مختص خود گروه هنروتجربه هستند و سالن و سانس‌های محدودی در اختیارشان است را ضایع کنند.
مطمئنا شورای سیاست‌گذاری هنروتجربه، این گروه را برای حمایت از فیلم‌هایی تشکیل داده‌اند که مدت‌هاست در نوبت اکران مانده‌اند و به‌خاطر لحن متفاوت‌شان رنگ پرده را به خود ندیده‌اند. این نوع فیلمها در گروه هنروتجربه می‌توانند اکران‌های طولی – به‌جای اکران عرضی – داشته باشند و زمان طولانی‌تر با تعداد سانس کمتری به آنها اختصاص داده شود. اگر این اتفاق رخ دهد، کمک بزرگی به سینمای ما خواهد شد. ولی فیلمهای تجاری و نمایش فیلم‌هایی چون «فروشنده»، «لانتوری» و غیره که به شکل معمول فروش خوبی در سینماهای عادی دارند، احتیاجی به حمایت هنروتجربه ندارند و اختصاص سالن به این نوع فیلمها با اعتراض فیلمسازان روبرو میشود. از طرفی اما حمایت هنروتجربه از یک سری فیلمها همچون «وارونگی» که در سینماهای آزاد اکران می‌شوند و توانایی این را ندارند که تعداد بیشتری سینما را برای اکران خود داشته باشند، اتفاق خوبی خواهد بود و می‌تواند برای تهیه‌کننده فیلم نیز کمک‌کننده باشد.
استقبال از «وارونگی» در سینماهای هنروتجربه در شهرستان‌ها چگونه بود؟
ما در رشت، شیراز، بابل، اصفهان و مشهد با استقبال خوبی مواجه شدیم و فیلم ارتباط خوبی با بیننده برقرار کرد. همین که «وارونگی» در گروه آزاد با مبلغ مناسبی فروش کرد، جای شکرش باقی‌ست و نشان می‌دهد فیلم توانسته است مخاطب خودش را پیدا کند.
به عنوان یک کارشناس سینما عملکرد گروه هنروتجربه را در طول چند سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وجود گروه هنروتجربه باعث شد یک مشکل اساسی از روی دوش سینمای ما برداشته شود. ممکن است سالانه ۱۰۰ فیلم در کشور ما تولید شده باشد و حدود ۳۰ یا ۴۰ تای این فیلمها پشت اکران مانده و هنوز رنگ پرده را به خود ندیده باشند. این نوع فیلمها ممکن است هیچ‌وقت نتوانند در سینمای بدنه و سینماهای آزاد به اکران برسند، در چنین مواردی هنروتجربه کمک بسیار خوبی برای اکران این فیلمها می‌کند؛ فیلم‌هایی که به‌خاطر لحن متفاوت‌شان، تماشاگران خاص خودشان را دارند.
به نظرم باید گروه هنروتجربه یک مجتمع بزرگ با امکانات و تجهیزات کامل فقط مختص همین گروه داشته باشد تا مخاطب بداند اگر می‌خواهد فیلمی متفاوت ببیند، باید به این مجتمع سینمایی مراجعه کند. تشکیل مراکزی این چنینی باعث میشود فیلمهای هنروتجربه امنیت بیشتری داشته باشند و دیگر نگرانی این وجود نداشته باشد که اگر فلان فیلم در فلان سینما به خوبی نفروشد، ممکن است سینمادار آن را از روی پرده بردارد! اگر مجتمعی مختص به هنروتجربه باشد، خیال فیلمسازان راحت‌تر است و می‌دانند فیلم‌شان در این مکان و در یک ساعت و سانس مشخص برای یک مدتی بخصوص روی پرده خواهد بود. در این صورت هنروتجربه به فروش سینماهای دیگر هم لطمه وارد نخواهد کرد و مثلا سینما فرهنگ که تعداد محدودی سالن دارد، دیگر لازم نیست یک سالنش را به هنروتجربه اختصاص دهد و به این واسطه از آمار فروش سالیانه‌اش کاسته شود. چون بقیه سالن‌های سینما فرهنگ با سانس‌هایی پر از تماشاگر روبه‌رو هستند، وقتی سالن مربوط به هنروتجربه با تعداد کمتری مخاطب روبه‌رو میشود، این تفاوت تعداد تماشاگر خیلی به چشم می‌آید و سینمادار در صدد می‌افتد که سالن هنروتجربه را بگیرد و به فیلم‌هایی از سینمای بدنه اختصاص دهد. در صورتی‌که فیلمهای تجربی در هیچ کجای دنیا به اندازه فیلمهای سینمای بدنه مخاطب ندارند و نباید با چنین طرز فکری به فیلمهای هنروتجربه نگاه کنیم و توقع فروش بالا از این نوع فیلمها را داشته باشیم.
به نظرم اگر هنروتجربه سالن‌هایی مثل خانه هنرمندان، فرهنگسراها و سالن‌های نمایش در مراکز دانشگاهی را بیشتر مورد توجه قرار دهد و فیلم‌هایش را در این نوع سینماها به نمایش درآورد، بهتر می‌تواند به چرخه سینما و فیلم‌هایی که مدت‌ها در نوبت اکران مانده‌اند کمک کند. این‌گونه حق دوستانی که با خونِ دل یک فیلم را ساخته‌اند، ضایع نخواهد شد و به این واسطه فیلمهای بیشتری موفق می‌شوند به اکران برسند.به‌ویژه که هنروتجربه در زمینه تبلیغات و اطلاع‌رسانی بسیار خوب عمل می‌کند و اگر به این نکاتی که گفتم هم توجه شود خیلی اتفاق بهتری رخ خواهد داد.
البته در این صورت که شما به آن اشاره کردید، فیلمهای هنروتجربه برای همیشه از اکران در سینماهای عمومی محروم می‌مانند و صرف نمایش فیلم در فرهنگسراها نمی‌تواند کمکی به سینمای ما بکند.
منظور من این نبود که از سالن‌های بلااستفاده و متروکه برای فیلمهای هنروتجربه استفاده شود، بلکه معتقدم باید گروه هنروتجربه مراکزی ثابت را مختص خودش داشته باشد. مثلا در حال حاضر در مجتمع تجاری مگامال، چند سینما در حال احداث است و خوب است که از همان ابتدا، یک سالن را فقط مختص فیلمهای هنروتجربه در نظر بگیرد و هیچ چشم‌داشتی به آن نداشته باشد؛ همانطور که جاهایی مثل سینما کوروش یا سینما هویزه مشهد که تعداد زیادی سالن دارند، یک سالن‌شان را به هنروتجربه اختصاص داده‌اند.
شورای صنفی نمایش در جلسه‌ای که اخیرا داشته است، تصویب کرده که از این پس نباید فیلمهای گروه‌های آزاد و سایر سرگروه‌ها در هنروتجربه به نمایش گذاشته شود. نظر شما درباره این مصوبه چیست؟
دقیقا نمی‌دانم علت تصویب این قانون چیست ولی فکر می‌کنم دلیل اصلی‌اش اعتراضاتی باشد که فیلمسازان هنروتجربه نسبت به اکران همزمان فیلمهای گروه‌های دیگر در گروه هنروتجربه داشته‌اند.
با وجود این قانون اکران فیلمی مثل «وارونگی» هم در گروه هنروتجربه امکان‌پذیر نخواهد بود.
البته به نظرم این موضوعی است که گروه هنروتجربه و اعضای شورای صنفی نمایش باید درباره آن تصمیم‌گیری و توافق کنند تا اگر فیلمی غیرتجاری مثل «وارونگی» سالن کمی در گروه آزاد دارد، بتواند در هنروتجربه نیز سهمی داشته باشد و در سالن‌های این گروه سینمایی اکران شود. ولی فکر می‌کنم علت اصلی اعتراضات مربوط به اکران فیلمهای پرمخاطبی است که سالن‌های زیادی داشته‌اند و می‌توانستند در سینمای تجاری هم فروش خوبی داشته باشند. به نظرم اکران آن نوع فیلمها در هنروتجربه، منجر به تصویب این قانون شده و در این میان صدمه اصلی به فیلم‌هایی مثل «وارونگی» وارد خواهد شد که به‌خاطر لحن متفاوت‌شان، می‌توانستند در سالن‌های هنروتجربه نیز جا داشته باشند. چون فیلم‌هایی که در گروه آزاد اکران می‌شوند تعداد سالن‌های محدودتری دارند.
شاید بشود شورای سیاست‌گذاری هنروتجربه و شورای صنفی نمایش با هم به یک توافق مشترک برسند و برای برخی از فیلمهای غیرتجاری که در گروه آزاد اکران می‌گیرند نیز استثناء قائل شوند. امیدوارم امسال برای همه گروه‌های سینمایی سالی پررونق باشد.
