سینماژورنال: فریدون جیرانی فارغ از جایگاهش به عنوان یک نویسنده و کارگردان در سینمای ایران همواره بواسطه تحلیلهای سینمایی اش هم در کانون توجه بوده است.
به گزارش سینماژورنال او جزو معدود سینماگران سینمای ایران است که به دلیل سابقه سالها روزنامه نگاری همواره نقطه نظرات جالب و خواندنی خود را درباره دوره های مختلف سینمایی داشته است و البته همین نقطه نظرات بود که باعث شد برنامه “هفت”اش به سرعت به یکی از برنامه های پربیننده تلویزیون تبدیل شود.
کافیست وضعیت “هفت” بعد از خروج جیرانی و حضور یک مجری با حداقل تحلیل سینمایی را با “هفت”جیرانی مقایسه کنیم تا بفهمیم اهمیت مطالعات سینمایی و البته روزآمد بودن تا چه حد میتواند در دوری یک برنامه تلویزیونی از تکرار کارگر باشد.
این کارگردان که آخرین ساخته اش “خوابزده ها” به تازگی به شبکه خانگی آمده در تازه ترین گفتگویش با سعید مروتی در “بانی فیلم” هم سعی کرده نکات ارزنده و کمتر شنیده شده ای را درباره ادوار مختلف سینمای ایران بیان کند.
موج نوی سینمای ایران نقش مفیدی برای سینما نداشته است
به گزارش سینماژورنال فریدون جیرانی در تحلیلی عجیب پرده دریهای فیلمفارسیهای ابتدای دهه 50 را ناشی از روش سینمایی روشنفکران می داند و می گوید: سینمای روشنفکری از “قیصر” به بعد باعث میشود شکل طبیعی سینمای ایران نابود شود. آن تنوع ژانری که سینما در سال 47 داشت با وجود سطح نازلش از بین رفت و کنار سینمای روشنفکری یک سینمای لاتی و جاهلی مسلط شد که در سطح نازلی قرار داشت. من برخلاف تصور خیلیها معتقدم موج نوی سینمای ایران نقش مفیدی بر سینما نداشته است. به گزارش سینماژورنال جیرانی در توجیه این ماجرا بیان می دارد: روشنفکر این دوران دچار بی هویتی شده و احساس میکند هویتش در این جامعه پا در هوا که نه سنتی است و نه مدرن، گم شده. جامعه هم دچار تحول شده و از سوی دیگر برداشتن سانسور باعث میشود از سال 48 بی پروایی در سینما رواج پیدا کند. این اتفاق نصف تماشاگران را که حاشیه نشینهای شهرها بودند از سینما جدا کرد.
پرده دریهای فیلمفارسی را روشنفکران باب کردند
جیرانی ادامه می دهد: تماشاگران فیلمفارسیها که در سالهای 45 و 46 به دیدن فیلمهای فردین می آمدند حالا با یک سری فیلمهای بی پرده مواجه بودند که اتفاقا روشنفکرها آنها را باب کردند. آن صحنه های بی پروا و پرده درانه از سینمای روشنفکری شروع میشود و بعد به سینمای فارسی می رسد. علت حمله مردم به سینما در جریان انقلاب هم ناشی از همین نوع سینما بود.
از کیمیایی بگیر تا مهرجویی و حاتمی همه جامعه مدرن را می زنند
این کارگردان سینما نگاه انتقادی هم به سینمای چهره هایی چون کیمیایی و مهرجویی و حاتمی در آن دوران داشته و می گوید: وقتی شاه همه احزاب را تعطیل کرد و اجازه نفس کشیده به مخالفان را ندارد همه چیز بسته شد و از دلش یک سینمای مرخرف فارسی بیرون زد که وقاحتش تماشاگر را پس زد. وی می افزاید: از آن طرف یک سینمای روشنفکری به وجود آمد که خودش ضدتجدد و جامعه مدرن بود. از کیمیایی بگیر تا مهرجویی و حاتمی همه جامعه مدرن را می زنند. آدم مدرن فیلم “پستچی” آدم مزخرفی است و میخواهد خوکدانی راه بیندازد.
مجله “فیلم” در خدمت سیاستهای مدیران سینمایی دهه 60
فریدون جیرانی درباره نقش مجله “فیلم” در کمک به سیاستهای گلخانه ای دهه شصت با صراحت بیان می دارد: نگاه مدیران دهه 60 به سینما نگاه روشنفکری است..و این یک واقعیت است که مجله “فیلم” در تعمیم نگاه روشنفکری مدیران دهه شصت به مدیران سینما کمک می کرد. نکته اش اینجاست که سینما را نمیشود با نگاه روشنفکرانه رشد داد. با این نگاه میشود از سینمای روشنفکری حمایت ولی نمیشود از کل سینما حمایت کرد.
کاش در دوم خرداد 76 ناطق نوری رییس جمهور می‌شد!
کارگردانی که در دوران برآمده از دوم خرداد توانسته بود آثاری چون “آب و آتش” و “قرمز” را بسازد یک واقعیت تلخ را هم درباره نتیجه گیری خودش نسبت به تحولات اصلاحات بیان می کند. جیرانی می گوید: من در این سالها به نتیجه تلخی رسیده ام. کاش در دوم خرداد 76 ناطق نوری رییس جمهور میشود! اگر ناطق نوری رییس جمهور می شد بعدها خیلی از اتفاقات دیگر نمی افتاد و جامعه به شکل طبیعی تری جلوی می رفت. به گزارش سینماژورنال جیرانی می افزاید: آن شتابی که اصلاح طلبان بعد از دوم خرداد در تغییر جامعه داشتند همخوانی با شرایط جامعه نداشت و همین بعدها باعث شد راست افراطی قدرت بگیرد.
شمقدری گفت اگر زودتر فهمیده بودم نمی گذاشتم “سنتوری” توقیف شود
این فیلمساز کهنه کار درباره حضور جواد شمقدری در دولت اول احمدی نژاد می گوید: در دولت اول احمدی نژاد که شمقدری مشاور هنری رییس جمهور بود هم دست از مخالفت با مدیران سینمایی برنداشت و مخالف جدی جعفری جلوه و صفارهرندی بود. به گزارش سینماژورنال جیرانی با اشاره به اینکه شمقدری مخالف توقیف “سنتوری” بوده است ادامه می دهد: یک روز از شمقدری درباره اکران “سنتوری” پرسیدم و او گفت اگر من زودتر فهمیده بودم نمی گذاشتم “سنتوری” توقیف شود.
ده نمکی متعلق به سینمای دولتی است
فریدون جیرانی برخلاف بسیاری که مسعود ده نمکی را محصول بخش خصوصی می دانند او را زاییده دولت احمدی نژاد دانسته و درباره وی می گوید: ده نمکی متعلق به سینمای دولتی است و ربطی به سینمای خصوصی ندارد. او متعلق به سینمایی است که دولت از او حمایت کرده ولی بعد به دلیل فروش “اخراجیها1” برای کارهای بعدی خودش سرمایه گذار پیدا کرده است.
شمقدری خیلی هم اهل بستن فضا نبود
جیرانی درباره اوضاع سینمایی دوران شمقدری بیان می دارد: داستان این طوری نیست که ما فکر کنیم عرصه فرهنگی در زمان شمقدری کاملا بسته بوده است. شرایط سیاسی جامعه به دلیل وقایع 88 تقابلی ایجاد کرده بود که جریان روشنفکری مذهبی باور نداشت شمقدری خیلی هم اهل بستن فضا نیست. روشنفکری مذهبی قائل به همکاری با شمقدری نبود. به گزارش سینماژورنال شمقدری می افزاید: من معتقدم برخی از فیلمسازان که حتی اقدام به گرفتن پروانه از شمقدری نمی کردند اگر با او وارد گفتگو می شدند می توانستند پروانه بگیرند.
