سینماژورنال/محمدصادق عابدینی: درحالي كه شركت‌هاي عرضه‌كننده آثار ويدئويي از كپي‌هاي غيرمجاز و دانلود فيلم‌ها از اينترنت شكايت دارند و خود را متضرر دانلودهاي غيرمجاز معرفي مي‌كنند، فعاليت اين شركت‌ها در تهيه فيلم‌هاي روز جهان شك و شبهه‌هاي زيادي را به وجود آورده است.
شبكه نمايش خانگي در قياس با اكران سينماها بسيار متنوع‌تر و گسترده‌تر و البته ثروتمندتر است. اگر سينماي ايران در طول سال زير 20ميليون نفر مخاطب دارد شبكه خانگي نمايش بازاري به وسعت تمام ايران دارد كه در طول سال حداقل چند عنوان فيلم، سريال يا انيميشن را از طريق اين شبكه تهيه و مشاهده مي‌كند. ميزان درآمد اين شبكه آنقدر بالاست كه فقط 500ميليارد تومان از فعاليت غيرمجاز در اين شبكه به جيب سودجويان وارد شده است.
شركت‌هاي متعددي در زمينه تهيه آثار ايراني و خارجي شبكه خانگي نمايش در حال فعاليت هستند. درباره آثار ايراني تكليف مشخص است، شركت‌ها حق پخش را از مالكان فيلم خريداري مي‌كنند يا به صورت مشاركتي و درصدي فيلم را در شبكه نمايش خانگي عرضه مي‌كنند. معمولاً آثار ايراني با فاصله چند ساعت از عرضه در شبكه نمايش خانگي به سايت‌هاي دانلود فيلم راه پيدا مي‌كنند و به ازاي هر دانلود غيرمجاز به ضرر اقتصاد هنر و فعاليت قانونمند لطمه مي‌زنند. تا به حال ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري و جمعي از هنرمندان با ايجاد كمپين‌هاي متعدد، ترغيب نيروي انتظامي به مبارزه با قاچاق فيلم‌هاي ايراني و تلاش براي فرهنگسازي تهيه آثار اورجينال سعي كرده‌اند از ميزان قاچاق بكاهند. حتي دست‌اندركاران سريال «شاهگوش» با تحريك وجدان مخاطبان سريال كه از طريق اينترنت سريال را دانلود مي‌كردند زمينه را براي پرداخت وجه دانلودهاي غيرمجاز ايجاد كردند كه به گفته تهيه‌كننده اين سريال مبلغ 50 ميليون تومان از همين وجدان‌هاي آگاه جمع شده است.
درباره پخش آثار خارجی در شبکه خانگی حساسیت چندانی وجود ندارد
در مقابل كمتر پيش مي‌آيد كسي درباره آثار خارجي كه در شبكه نمايش خانگي عرضه مي‌شوند، حساسيت به وجود آيد. با فاصله كمي از اكران فيلم‌هاي خارجي به خصوص انيميشن‌هاي مهم و پرمخاطب، شركت‌هاي ايراني اقدام به توزيع نسخه‌هاي دوبله شده آنها مي‌كنند. پرديس‌هاي سينمايي نيز مدتي است روي به همين كار آورده و فيلم‌هاي روز جهان را در تك‌سانس‌ها براي مخاطبان خود اكران مي‌كنند.
با توجه به اينكه كشور ما هنوز در شرايط تحريم است، احتمال خريد مستقيم اين فيلم‌ها از شركت‌هاي امريكاي شمالي و اروپا تقريباً صفر است. از طرف ديگر كشورما به كنوانسيون جهاني برن نپيوسته و لزومي براي رعايت كپي‌رايت وجود ندارد! در اين بين براي اكران يا توزيع فيلم در ايران نسخه اصلي فيلم‌ها از طريق واسطه‌هايي تهيه مي‌شد كه به آن «ميجر» گفته مي‌شود.
شركت‌هاي ايراني چطور بدون ميجر يا خريد مستقيم به نسخه‌هاي باكيفيت دست مي‌يابند؟
مدتي است حجت‌الله ايوبي، رئيس سازمان سينمايي تهيه ميجر را ممنوع كرده است. اگرچه اين ممنوعيت با اعتراض شركت‌هاي تهيه و توليد آثار ويدئويي روبه‌رو شد، اما همچنان اين دستور پابرجاست. ولي در اين شرايط باز هم فروش نسخه‌هاي با كيفيت كارتون‌هاي خارجي يا فيلم‌هاي روز جهان هنوز ادامه دارد. شركت‌هاي ايراني چطور بدون ميجر يا خريد مستقيم به نسخه‌هاي باكيفيت دست مي‌يابند؟ جواب اين سوال دقيقا در همان محلي قرار دارد كه شركت‌ها نسبت به آن شاكي هستند!
از طریق اینترنت
اينترنت اين امكان را فراهم كرده كه بتوان نسخه‌هاي باحجم بالا و كيفيت عالي فيلم‌ها و انيميشن‌ها را دانلود كرد. انواع و اقسام كيفيت تصوير نيز براي دانلود وجود دارد. يك دستگاه رايانه، يك خط اينترنت، پيدا كردن سايت دانلود و كمي تحمل و صبر براي پايان دانلود فيلم كل مسيري است كه يك شركت ويدئويي را به فيلم مورد نظرش مي‌رساند. آن وقت مي‌ماند دوبله و مراحل توزيع كه در مقابل خريد كپي‌رايت اصلي مبلغي نمي‌شود. پرديس‌هاي سينمايي هم همين مرحله را تا قبل ازتوزيع پيش مي‌برند و فيلم‌ها را در جدول اكران‌هاي خود قرار مي‌دهند. اگرچه ستاد صيانت و مبارزه با تكثير و عرضه غيرمجاز آثار سينمايي و سمعي و بصري تلاش كرده جلوي اين اتفاق را بگيرد اما هنوز قاچاقچيان يقه سفيد به فعاليت خود ادامه مي‌دهند.
چند تهيه‌كننده سينما از ميزان بالاي پولشويي در شبكه خانگي نمايش سخن گفته‌اند. كه احتمالاً يكي از نمود‌هاي آن همين دانلودهاي غيرمجاز است. گفته مي‌شود چند پرونده حقوقي عليه اين گونه اقدام‌هاي شركت‌هاي ايراني در خارج از كشور ايجاد شده كه شايد در زمان مقتضي با به جريان افتادن آنها منافع كشورمان به خطر بيفتد.
