سینماروزان: بخش عمده دردسرهایی که سعید کنگرانی بعد از انقلاب متحمل شد به خاطر پرده دریهای «در امتداد شب» بود؛ فیلمی که تهیه کننده اش که بهمن فرمان آرا باشد هم بعد از انقلاب مجوز کارگردانی و حتی بازیگری دریافت اما بازیگرش که کنگرانی باشد نتوانست از میانه دهه شصت به بعد به جز یک فیلم در فیلمی دیگر بازی کند.
اینکه درست بعد از درگذشت سعید کنگرانی، همبازیش در فیلم «در امتداد شب» پیدا شده و به انتقاد از سیر و سلوک این بازیگر بپردازد جای تعجب دارد بخصوص در جامعه ایرانی که بعد از مرگ آدمها عزیزتر شده و نقد واقعی درباره شان صورت نمیگیرد.
محبوبه بیات بازیگری که در فیلم دردسرساز «در امتداد شب» نقش دوست صمیمی معشوقه سعید کنگرانی را بازی میکرد و برخلاف کنگرانی این فرصت را یافت که بعد از انقلاب هم در شماری از آثار سینمایی و از جمله «رسوایی»مسعود ده نمکی(!) ایفای نقش کند در گفتگویی با روزنامه «شرق» ضمن زیر سوال بردن تواناییهای بازیگری کنگرانی صرفا او را یک پسر زیبا دانسته که قربانی شهرت شده است.
متن گفته های محبوبه بیات را بخوانید:
نظرتان درباره سعید کنگرانی چیست؟
سعید و امثال سعید، قربانی شهرت بادآورده می‌شوند، صرفا به‌خاطر چهره خاص بازیگر نیستند، خودشان هستند و این‌چنین هدف هنرمندانه و ذات هنر را دارا نیستند. آنها به‌زودی غرق در ظواهر این محیط می‌شوند. دانش این هنر را ندارند، بنابراین هدفی جز شهرت و پول ندارند و درگیر حاشیه می‌شوند؛ به‌خصوص خوش‌گذرانی‌های خاص. بارها به او تذکر دادم کتاب بخوان، یاد بگیر، گوش نکرد. مست پیروزی‌شدن … و سقوط‌کردن! لازمه این نوع نگاه به حضور به ظاهر هنر است. متأسفانه کمبودهای کودکی و در مسیر درست قرارنگرفتن باعث می‌شود که قربانی شود و فقط سعید هم نیست که قربانی می‌شود. این روزها ناظر حضور خیلی‌ها هستیم که بدون شناخت از هنر قربانی این محیط می‌شوند.
به‌هرتقدیر هنوز تماشاگران دایی‌جان ناپلئون، در امتداد شب، دایره مینا و سرایدار از او خاطره دارند. این خاطره دلیلش چه می‌تواند باشد؟
کارها به‌طورکلی خوب بوده، قصه خوب و کارگردان خوب و تیم خوب برایش شانس آوردند. اینکه در کنارشان قرار بگیری؛ سینما به‌خصوص به فرصت‌ها خیلی مربوط است.
آیا خود کنگرانی هم استعداد و بضاعتی داشته که در این داستان و هدایتگری‌های خوب بدرخشد؟
نه متأسفانه، یک پسر زیبا بود که مورد توجه قرار گرفت. شاید به دلیل شباهت به آلن دلون.
یعنی مثل محمدرضا گلزار و… فقط زیبایی عامل موفقیتش بوده است؟
بله، کاملا مثل گلزار… سینمای امروز هم غرق فساد است، ولی این نسل از ما زرنگ‌تر و کاسب‌تر است، کارش به فقر نمی‌کشد.
آیا در این سالها نباید کار میکرد، چون پیش از انقلاب هم درکل کارهایش به شمار دو انگشت هم نمی‌رسید؟
خودش رفت آمریکا، کسی کاری با او نداشت! تو کار حسن فتحی؛ «ازدواج به سبک ایرانی» خیلی بد بازی کرد. اینها به‌خاطر گیشه و مشتری‌های جوان دنبالش بودند.
اما بعد از ازدواج به سبک ایرانی، کار فتحی، دیگر به او فرصت بازی ندادند، چرا؟
بله، البته مثل او زیاد هستند. چرا که نه؟ ولی اصلا چرا دوستان حرفهای ما فرصت قربانی‌شدن را به این دوستان می‌دهند و هنرمندها ناشناخته می‌مانند. آیا چهره فقط در زیبایی ظاهر است، همه دخترها و پسرها قربانی جیب تهیه‌کننده می‌شوند، چرا.
حالا با همه انتقادات وارد از نظر شما، سعید کنگرانی امتیازی هم داشت؟
متأسفانه گیاهی بود کاملا معمولی… . این نام قصه‌ای از جواد مجابی است. متأسفم که سعی نکرد از فرصتی که برایش ساخته شد استفاده درست کند، ولی استعداد یادگرفتنی نیست، ذاتی است. هنرمند خاص است و فقط در اندیشه مشخص می‌شود.
یک- محبوبه بیات خودش چقدر مطالعه و سواد داره؟
دو- به محبوبه بیات کی کار داشت که رفت فرانسه و اول و آخر جمهوری اسلامی رو گفت و حالا داره با همون روزنامه متعلق به جمهوری اسلامی مصاحبه می‌کنه؟
سه- محبوبه بیات به خاطر اینکه ده نمکی دستمزدش رو سر رسوایی نداده به فرانسه پناهنده شده. باورتون میشه؟ مقایسه کنید با لنگرانی که حتا وقتی برگشت ایران مدتها بازجویی میشد.
چهار- برید صفحه فیسبوک محبوبه بیات رو بخونید؛ یک جمله به زبان فارسی رو نمیتونه بی غلط بنویسه. لابد از بس مطالعه داره!
پنج- بیات در جایگاهی نبوده که بخواد به کنگرانی که اون زمان ستاره “سینمای روشنفکرانه” بود، توصیه بکنه. مهرجویی و هریتاش و تقوایی توصیه نکردن. اونوقت بازیگر درجه سه همون فیلم در امتداد شب توصیه کرده؟
شش- سالها پیش مهری ودادیان گفته بود در پشت صحنه دایی جان ناپلئون به کنگرانی توصیه کرده گول ظاهر این شغل رو نخوره. گویا دیگران مشغول کپی اون مصاحبه مهری ودادیان هستن اونم پس مرگ کنگرانی.
هفت- امان از عقده و حسادت. محبوبه بیات تو صفحه فیسبوکش 24 ساعته داره به همه فحش میده. جالبه که تو فیسبوک دلیل بدبختی کنگرانی رو نه بی سوادی، که توطئه شهره آغداشلو و مهناز انصاریان دونسته که کنگرانی رو معتاد و استعدادش رو زایل میکنن.
خیلی جالبه یک بازیگر سطح پایین میاد وراجع به سعید کنگرانی نظر میده،اقای سعید کنگرانی یکی از بهترین بازیگران زمان خودش بود علاوه بر چهره زیبا وگیرا کلام زیبا وبانفوذی هم داشتن اگر بهشون فرصت فعالیت میدادن چه بسا همین افرادی که الان اسمی ازشون هست دیگه نبود از همین میترسیذن که راه رو براش هموار نکردن ،تاثیرگذاری سعید کنگرانی به اندازه ای بوده که جوونای دهه شصت وهفتاد ایشون رو میشناسن ودوستشون دارن ،سعید کنگرانی باسواد ودوستداشتنی بودن با اینکه باستاره بودن مخالف بودن ولی خودشون ستاره بودن ،بعد ازفوتشون همه دهنشون باز شده که راه رو اشتباه رفته ،ایشون ممکنه یکی از هزاران مسیر زندگیش رو اشتباه رفته باشه که اون هم به خودش ضرر زده نه هیچکس دیگه ای مگه نیستن خیلی از بازیگران حال حاضر که اعتیاد دارن به انواع واقسام مواد ولی چون درحال بازی هستن وزیر دستشون پوله کسی نمیتونه دربارشون حرف بزنه ، ولی سعید کنگرانی همچنان محبوب وستاره باقی خواهد ماند،حرفهای فلان روزنامه نگاروفلان بازیگر روی عشق واحترام ما نسبت به استاد کنگرانی تاثیر نخواهد داشت ،یاد ونامت گرامی بازیگرباستعدادوباسوادوزیبا
من بعد از سالها مجدد دیشب از کانل ماهواره فیلم در امتداد شب رو بگونه ایی که انگار بار اول هست که میبینمش ، دیدم و لذت بردم معمولا به ندرت فیلمی رو دوبار میبینم ،مثل متری شیش و نیم ، خدا مرحوم سعید کنگراکی رو رحمت کنه