نقد اسکرین دیلی بر فیلم اکتای براهنی/«پیر پسر» اثری میخکوب کننده است
سینماروزان: نشریه اسکرین دیلی نقدی درباره فیلم سینمایی «پیر پسر» به نویسندگی و کارگردانی اکتای براهنی پس از دریافت جایزه بزرگ جشنواره روتردام منتشر کرد و آن را اثر ویژه‌ای خواند.
در متن این نقد آمده است :
«برنده بهترین فیلم پرده بزرگ جشنواره روتردام، تصویری از ایران است که به ندرت روی پرده نمایش دیده شده است.
دو برادر میانسال تحت سلطه پدر زورگوی شيطانی خود به ناچار در خانه‌ای زندگی ميکنند که در روزگار گذشته یك خانه راحت و مجلل بوده اما اکنون خانه‌ای جمع و جور و محقر است پسران نهایت سعی خود را می کنند تا پدر را به فروش این خانه ترغیب و مجاب کنند اما در عوض او طبقه‌ی بالای خانه را به زن مطلقه‌ی كاريزماتيکی اجاره مي دهد. . او حتی قصد دارد آنکه این زن را بشناسد و با او ازدواج کند اما حضور این زن موجب ایجاد تحرك شديدی در زنجیره حوادث فیلم می شود حسادت های شناوری بين اعضای خانه در جریان مي افتد که در نهایت خانواده را به فروپاشی می‌کشاند.
يک حماسه خانگی پر کشش از خون کثیف و مرد بد.
فیلم با پس زمینه‌های واضح خود از وضعیت ناگوار فاحشه های خيابانی معتاد و با نشان دادن وضعیت مخرب قربانیان شوونیسم افراطی تصویری از ایران ارائه می دهد که به ندرت دیده شده است شاید نشانه های از این موارد را در فیلم عنکبوت مقدس 2022 از علی عباسی ببینیم که البته این فیلم نیز با الهام از واقعه‌ای ساخته شده که براهنی لپیش از او و بر اساس همان ماجراي واقعی که داستان یک قاتل زنجیره ای است سناریویی برای فیلم عنكبوت 2020 ابراهیم ایرج زاد نوشته است. برنده بهترین
فیلم جشنواره روتردام فیلم «پیر پسر» زین پس باید اسم
بسیار مهمی برای برنامه ریزان فستیوال ها پخش کننده ها کانال و شبکه های عمومي باشد کسانی که این قدرت را دارند تا از موانع احتمالی که شاید بر سر راه این فیلم سه ساعت و اندی بوجود بیاید با قدرت و پشتیبانی منتقدان و تبلیغات دهان به دهان تماشگران عبور کنند.
«پیر پسر» نخستین فیلم براهنی به نام «پل خواب» (2016) را به ذهن می آورد که بر اساس برداشت آزادی از «جنایت و مکافات» اثر فئودور داستایوسکی ساخته شده بود باز هم رد پای الهام از ادبیات روسیه در این فیلم نیز مشاهده می شود. صحنه ای در اوایل فیلم وجود دارد که در آن یکی از برادران علی خجالتی (حامد بهداد) را می بینیم که در یک
کتابفروشی کار میکند در همان صحنه به کتاب برادران کارامازوف اثر داستایوسکی به طور واضح و با تاکید اشاره
شده است در عین حال براهنی خود نیز از «ابله» داستایوسکی به عنوان یکی از منابع الهام دیگر خود یاد میکند در واقع نویسندگی براهنی یکی از عوامل کلیدی در توانایی فیلم است که موفق شده تنش را در مدت زمان طولانی فیلم حفظ کند او استعدادی در نوشتن گفت و گوهای متقاعد کننده دقیق و قابل درک دارد که در نظر اول شاید در سطح محاوره و یا حتی گفتگوهای عادی و پیش پا افتاده به نظر برسند اما در واقع اینها زخمهای عمیق و درونی چند دهه از زندگی را آشکار میکنند.
بازیهای یک دست و اجراهای عالی نیز به همان اندازه مهم هستند. لیلا حاتمی (که پیشتر برای جدایی اصغر فرهادی شناخته میشود) حضوری مغناطیسی در نقش
زنی مطلقه دارد. نگاه خیره‌ی جذاب او، هر مردی را در جای خود متوقف میکند. جای تعجب نیست که نه تنها پدر پیر غلام (حسن پورشیرازی) بلکه پسر بزرگ او، على (مجرد نامی فیلم) هر دو تحت تاثیر امواج شدیدی که
از این زن ساطع میشود، قرار میگیرند. بهداد در قالب شخصیت نقش علی مردی را بازی میکند که نجابت و فضیلت ذاتیش نه تنها موجب شده که او تحت فشار
مسخره بازیهای پدر و برادر ناتنی‌اش رضا، (محمد ولی زادگان) که در بنگاه املاک کار می کند، قرار داشته باشد؛ بلکه عملا علی در مقابل هر مرد آلفای دیگری که به دنبال خودنمایی در محیط اطراف است، هدف و آماج حمله قرار میگیرد. روح على شاید زیبا باشد اما درون او شکسته است.
رضا عصبی است، بی‌صبر است و زود واکنش نشان می دهد ولی زادگان گرچه تندخوتر است، اما ثبات کمتری دارد. او گرچه مدام در مورد قتل پدرش رویاپردازی می کند اما در عین حال رشوه میگیرد تا با دریافت یک گوشی جدید به عنوان هدیه در جر و بحث طرف پدرش را بگیرد، اما قلب تاریک و سیاه فیلم پورشیرازی باشکوه است که نقش غلام را بازی میکند. او طوری سخت قدم بر می دارد
که انگار موجودی است که به تازگی از خواب زمستانی برخاسته است. دستهای بزرگ با قدرت خرد کننده اش
برای آزار دادن به دیگران طراحی شده اند. او مخدر
می‌کشد و در یک اتاق زیرزمینی که پر از معتادان مواد است با این و آن دعوا میکند. روی پوست چرب او لایه ای
از عرق اعتیاد به طور دایم برق می زند. او از آن دسته افرادی است که ترجیح میدهد همه چیز و همه کس را
نابود کند اما هرگز شکست را نبپذیرد.
انتخاب مکانها و لوکیشن ها به ویژه خانه‌ی اصلی که همگی به شدت فضاسازی شدهاند در کنار طراحی صحنه لایه هایی ایجاد کرده اند که به درک تاریخچه تیره و تار این خانواده کمک میکنند نقاشی‌های زیبا (از پدرسالاران قاتل تاریخ) به زمانی اشاره میکنند که این ساختمان مملو از
عتیقه جات و فرهنگ بود، اما اکنون دوربین روی اثر انگشتهای روغنی و رنگ و رو رفته روی دکمه مایکروویو و
کشوهای غلام که پر از بطریهای نیمه خالی شیشه متادون مانده است. تاکید میکند فشار تنش فزاینده ای که در خانه اصلی در جریان است در کنار انواع ته سیگارها و کارتن های غذای سفارشی و حاضری و لحظه به لحظه داغ و داغ تر میشود تا در نهایت در انتهای فیلم فضایی ساخته میشود که به قتل و جنایت می انجامد و پایانی وحشیانه و خونین را رقم میزند».
تهیه‌کنندگان این فیلم سینمایی بابک حمیدیان و حنیف سروری هستند و پخش آن را عامریان فیلم بر عهده دارد.
