سینماروزان: سروش انتظامی فرزند خلف استاد مجید انتظامی و نوه استاد عزت‌الله انتظامی است. او این روزها با پخش سریال «تاسیان» از فیلیمو و اکران فیلم سینمایی «صددام» روزهای پرکاری را می‌گذراند. سروش ۳۸ ساله که حدود یک دهه در اتریش، موسیقی خوانده، پیش از این برای چند مستند بلند و کوتاه مانند اشرف، همزاد شاه موسیقی ساخته است. تبحر او در ساخت موسیقی برای سریال عاشقانه تاسیان و فیلم کمدی صددام نشان می‌دهد که او در ابتدای مسیرش دنبال کشف تجربه‌های تازه است.
روزنامه شرق با سروش انتظامی درباره حال و هوای ساخت موسیقی سریال تاسیان که روایتگر داستانی عاشقانه در اواخر دهه ۵۰ شمسی است، گفت‌وگو کرده‌ایم. او در این گفت‌وگو از رمز و رازهای ساخت موسیقی برای هرکدام از شخصیت‌های این سریال می‌گوید.
· چطور با پروژه «تاسیان» آشنا شدید؟
من اصلاً نمی‌دانستم تاسیان چیست. واژه‌اش را هم نشنیده بودم. جلسه اولی که رفتم سر صحنه فیلمبرداری، تازه به من توضیح دادند که تاسیان یعنی چه. بعد قسمت‌هایی از سریال را که ضبط شده بود دیدم و واقعاً تحت تأثیر قرار گرفتم. همان موقع ذهنم شروع کرد به کار کردن که چه چیزی می‌توانم بسازم که ثمربخش باشد.
· روند همکاری‌تان با تینا پاکروان و علی اسدزاده چگونه شکل گرفت؟
ما با تهیه‌کننده و کارگردان خیلی جلسه داشتیم. خیلی ترک (قطعه) موسیقی برای هم می‌فرستادیم، حرف می‌زدیم، ایده رد و بدل می‌کردیم. خانم پاکروان هم خیلی مشخص گفت که از موسیقی این سریال دنبال چه حسی است.
· در طراحی فضای موسیقی سریال، چه رویکردی را دنبال کردید؟
خانم پاکروان گفتند من دنبال موسیقی‌ای هستم که از سرخوشی شروع شود و به انتهای ناامیدی برسد. ما سعی کردیم این حس را حتی توی تیتراژ هم پیاده کنیم. موسیقی با والس شروع می‌شود، با سرخوشی، بعد کم‌کم تیره و تار می‌شود.
· از آنجا که داستان سریال در دهه ۵۰ می‌گذرد، از نظر سازبندی، چگونه موسیقی را با آن فضا تطبیق دادید؟
سریال‌های مختلفی داشتیم که این دهه را سوژه کرده بودند. مثل سریال کلاه پهلوی، کیف انگلیسی و… دلم می‌خواست کاری کنم که کمی متفاوت‌تر از آن سریال‌ها باشد و برای مخاطب جدید به نظر برسد. همزمان سعی کردم که سبک موسیقی کلاسیک خودم را -که درسش را خوانده‌ام حفظ کنم و با سازبندی حس کار را به آن زمان نزدیک کنم. مثلاً از ساز آکاردئون استفاده کردیم برای حس فانتزی و نوستالژیک آن که به مخاطب القا می‌شود. شروع سریال با پیانو، آکاردئون و گیتار است. از قسمت ۸ که فضا جدی‌تر می‌شود و غم شکل می‌گیرد، ویولنسل اضافه کردیم، با نوازندگی مهرداد عالمی که بسیار هنرمندانه اجرا کرد. هرچه جلوتر می‌رویم، نقش و حضور ویولنسل بیشتر می‌شود. یا از قسمت ۱۱-۱۲ ساز دهنی و آوای زن‌ها را وارد کردیم. یعنی سعی کردم همزمان با جلو رفتن داستان سریال، سازبندی را هم تغییراتی بدهم.
· آیا برای شخصیت‌های اصلی سریال مثل شیرین، امیر، سعید، جمشید و… تم جداگانه طراحی کردید؟
برای نقش سعید (با بازی صابر ابر) تم خاص خودش را داریم، که با ترومپت و ساکسیفون اجرا شده است؛ چون حس قدرت و شک و تردید و فضای مافیایی را القا می‌کند. برای امیر (هوتن شکیبا) و در واقع زوج عاشقانه سریال، یک ملودی عاشقانه داریم که در طول سریال با تنظیم‌های مختلف و سازهای مختلف -از آکاردئون تا فلوت- شنیده می‌شود. برای مهران مدیری هم تم مخصوص به خودش وجود دارد.
· دنبال‌کنندگان موسیقی حتما می‌دانند که ساز تخصصی شما و پدرتان «ابوا» است. استفاده از این ساز در کار شما چه جایگاهی دارد؟
بله، ابوا هم ساز تخصصی من هست، هم پدرم و به نوعی میراث‌دار او بوده‌ام و از بچگی با این ساز بزرگ شده‌ام. هرجایی موسیقی جا بدهد، از این ساز و صدای آسمانی‌اش استفاده می‌کنم. راستش را بخواهید -خوشبختانه یا متاسفانه و البته برای من متاسفانه- در سریال تاسیان به‌دلیل خرابی سازم، خودم نتوانستم ابوا بزنم و از نوازندگی بی‌نظیر آقای آرین کمک گرفتم که بی‌نظیر هستند.
· نقش پدرتان، استاد مجید انتظامی، در مسیر آهنگسازی شما چقدر پررنگ بوده است؟
خداراشکر که این شانس را دارم تا از نظرات بهترین معلم و راهنما استفاده کنم. یک پرانتز باز کنم که پدرم تلاش نکرد من آهنگساز شوم، او می‌خواست من نوازنده شوم ولی خب در محیطی رشد کردم که شاهد کارهای پدرم بودم؛ در پروسه ساخت موسیقی تمام فیلم‌هایی که کار می‌کرد و تمام کارگردانانی که با او مشورت می‌کردند، من حضور داشتم و دوست داشتم این کار را. این عشق سال به سال که بزرگ‌تر شدم، بیشتر شد و با اینکه نوازندگی را دوست دارم ولی علاقه‌ام خلق کردن موسیقی است.
· قِلِق یا ترفندی هم بوده که پدر برای آهنگسازی به شما توصیه کند؟
بالاخره از نظر دیدگاه موسیقی با هم تفاوت‌هایی داریم ولی تا جایی که بتوانم از نظراتش استفاده می‌کنم. مثلا همین دو هفته پیش پدرم توصیه می‌کرد که سروش سعی کن موسیقی خلوت بسازی. می‌گفت موسیقی خلوت تاثیرگذارتر است و بیشتر شنیده می‌شود، من این‌ها را پس از سالها کار به آن رسیده‌ام. مخصوصاً توی فیلم و تلویزیون که زیر دیالوگ است. موسیقی وقتی شلوغ باشد، صداها گم می‌شوند و موسیقی -اصطلاحا- کثیف می‌شود.
· در پروسه ساخت موسیقی سریال که طولانی است، این رابطه بین آهنگساز و کارگردان چگونه شکل می‌گیرد؟
به نظر من شیوه این ارتباط، هنر کارگردان و آهنگساز است که بتوانند آن را شکل بدهند. به نظرم این شیوه با اعتماد و صمیمیت به دست می‌آید تا به زبان و لحن مشترک برسند. بالاخره آهنگی که ساخته می‌شود، تا از کامپیوتر خارج شود، بارها و بارها تغییر می‌کند. حتی وقتی من به جمعبندی می‌رسم، نظرات خانم پاکروان و اسدزاده مشورت می‌کنم که مسیر را درست رفته‌ایم یا نه. این مسیر آهنگسازی هم دشوار است و هم لذتبخش.
· به‌عنوان آهنگساز، چقدر به سلیقه مخاطب اهمیت می‌دهید؟
هنرمند باید برای اجتماعش کار کند. نظر شخصی مهم است، ولی وقتی با ذائقه مردم همسو شود، اثر ماندگاری پیدا می‌کند. همیشه باید سعی کنیم کاری بسازیم که هم خودمان لذت ببریم و هم مردم.
· دوست دارید در ادامه روند آهنگسازی چه تجربه‌ای داشته باشید؟ مثلا علاقه‌ای به ساخت ترانه برای خواننده‌ها دارید؟
من زیاد علاقه‌ای به ترانه ندارم. چون خانه ما از بچگی فقط موسیقی فیلم پخش می‌شد. این عادت در من مانده است. نمی‌خواهم حکم قطعی بدهم ولی سلیقه و ترجیح الان من این است که برای فیلم/سریال موسیقی بسازم، نه خواننده. اما وجود خواننده قطعا تاثیرگذاری خودش را دارد.
· باوجود تجربه در ژانر کمدی، چرا ترجیح می‌دهید در فضاهای اجتماعی و ملودرام کار کنید؟
ببینید کمدی خیلی سخت است. در فیلم صددام ژانرهای مختلف داشتیم؛ از فانتزی تا عربی و عاشقانه. ولی متأسفانه موسیقی‌اش زیاد شنیده نشد. توی ژانر اجتماعی و عاشقانه کار بیشتر دیده می‌شود، خودم هم به این سبک علاقه بیشتری دارم. ولی همچنان دوست دارم فضاهای متفاوتی را تجربه کنم.
