سینماروزان: پرسشهای متعدد رسانه های مستقل در چرایی سرمایه گذاری کوتاه مدت مردی هفتاد ساله به نام محمدصادق رنجکشان در چندین پروژه سینمایی و از جمله «متری شش و نیم»، «سرکوب»، «سرخپوست»، «بی‌حسی موضعی»، «قاتل و وحشی» و «روسی» به کارگردانی امیر ثقفی و تهیه کنندگی مستانه مهاجر با واکنش این سرمایه گذار مواجه شد.
محمدصادق رنجكشان که با مجموعه دلتابان شناخته میشود، در کنار پوستر فیلم “رگ خواب”حمید نعمت الله درباره منشأ سرمایه‌هایش به “تابناک” گفت: من پنجاه و دو سال است، به مدت دوازده ساعت در روز کار می‌کنم و الان در هفتاد سالگی این روند ادامه دارد. اولین دسته چکم را در سال 1348 در بانک شرق بازار گرفتم و همین طور مداوم در صنف خرازی واردات و صادرات می‌کردیم. با توجه به آنکه دفتر ما در خیابان سیداسماعیل بود و محل مناسبی برای تاجران خارجی نبود، دفتر دیگری خارج از بازار گرفتیم که بعدها به آژانس مسافرتی تغییر کرد و اکنون 22 سال است در کار هواپیمایی هستم و در سال‌های اخیر در حرفه خودمان، عنوان برگزیده ملی سال را از سازمان میراث فرهنگی دریافت کردیم.
او ادامه داد: خودتان می‌توانید بررسی کنید که امروز جزو معدود اشخاصی هستم که یک ریال به شخص یا بانک یا مؤسسه‌ای بدهکار نیستم. اگر این حرفی که می زنم درست نبود، هیچ بخشی از گفته‌هایم را پخش نکنید. این ارقامی که می‌گویند من ندارم و نمی‌دانم صدها میلیاردی که می‌گویند بر چه مبنایی است. چنین رقم‌هایی را نیز در سینمای ایران نیاورده‌ام.
او که اخیراً کارت تهیه کنندگی دریافت کرده، درباره شایعه دیگری مبنی بر ارتباط او با شرکای خارجی به گفت: کل مجموعه اقتصادی من متعلق به خودم است و حتی شریک ایرانی نیز ندارم. البته در زمان ورود به سینما با برخی سینماگران در پروژه‌ها و اماکن سینمایی شریک شده‌ام و بخشی از سهم را خریده‌ام اما اصل سرمایه گذاری متعلق به خودم است.
این سرمایه گذار سینمای ایران در واکنش به این شایعه که صاحب تعدادی هواپیمای مسافربری بود و دارای چنین سرمایه نجومی در صنعت هوایی ایران است، تأکید کرد: من همچون سایر آژانس‌های هواپیمایی، فروش خرد و کلان بلیت‌های مسافرتی را بر عهده دارم که به شغلمان برمی گردد اما هواپیمایی تحت مالکیت ندارم. اساساً راستی‌آزمایی این ادعا هم کاری ندارد و سازمان هواپیمایی کشور به راحتی به شما پاسخ میدهد که آیا هواپیمایی تحت مالکیت من، بستگانم یا دلتابان است. کسی که بخواهد هواپیما داشته باشد، باید ایرلاین داشته باشد و قاعدتاً من چنین چیزی ندارم. البته داشتن هواپیما و سرمایه کلان بد نیست اما اینها شایعه است.
رنجکشان درباره منشأ این شایعات که گفته میشود او پنجاه تا صد میلیارد به سینما ایران آورده، تأکید کرد: اصلاً چنین رقم‌هایی صحت ندارد. برخی در سینما به دنبال کانالیزه کردن من در سینما بودند و من احساس کردم آنها قصد دارند من را در فضایی ببرند که به تلف شدن سرمایه گذاری‌ام در سینما منتهی شود. فکر می‌کردند من نمی‌فهمم و می‌توانند سرمایه‌ام را حیف‌ومیل کنند. وقتی در باند آنها نرفتم من را به باد انتقاد می‌گیرند.
این تهیه‌کننده سینما با اشاره به دشمنی‌هایی که عده‌ای با او در سینما دارند و در آغاز کار سنگ‌اندازی کردند، ادامه داد: بعد از دشمنی‌ها احساس کردم باید بیشتر دقت و مطالعه کنم و با تامل بیشتری ارتباطات در سینما داشته باشم. همین باعث شد برای دورهای ارتباطم را کمتر کنم و همین مسأله خشم این آقایان را به دنبال داشت. افرادی که به من تهمت باید ثابت کند که پول من کثیف است. من ادعا می‌کنم یکی از تمیزترین پول ها را در کشور دارم. بعضی اوقات حسادت آدم را کور و کر میکند. اینها افتاده‌های صنف هستند و من با شرف 50 سال کاسبی کرده‌ام و از آنها نمی‌ترسم.
رنجکشان درباره انگیزه‌اش از سرمایه گذاری در سینما گفت: من از همان دوران مدرسه که شغل بچه‌ها را می‌پرسیدند عاشق فیلمبرداری بودم. در همان دوران کودکی دوربین عکاسی خریدم و از تهران عکاسی میکردم. در ادامه وقتی در دبیرستان میرداماد درس می‌خواندم، به تئاتر علاقمند شدم و تئاتر بازی کردم. علاقمندی اصلی من هم به تئاتر است و بعد سینما. الان به جز تئاتر «بینوایان»، در تئاتر «جنون» که یک کار دانشجویی است سرمایه‌گذاری کردم که قرار بود در سالن تئاتر شهرزاد به نمایش درآید. در واقع این عرصه، عشق و علاقه شخصی‌ام است اما در عین حال با شم سرمایه گذاری و اقتصادی به سراغ علاقمندی‌ام آماده‌ام و این مورد پسند برخی آقایان نیست.
او در پاسخ به این پرسش که «سینمای ایران به خصوص از آن جنس از سینما که شما به عنوان سرمایه گذار سراغش رفته‌اید، سودده نیست و ممکن است سودآوری نداشته باشد. آیا این منطق اقتصادی دارد؟» گفت: ما هم حتماً باید برویم فیلم مبتذل و سخیف پا بسازیم تا نگرانی به وجود نیاید؟ این سبک فیلم‌ها مورد علاقه‌ام نیست و این آثاری که در آن سرمایه گذاری کردم، جنس سینمای مورد علاقه‌ام را نشان میدهد. انگیزه من هم پول پیدا کردن در سینما نبود. من پنجاه سال تجارت کرده‌ام و می‌دانم در این شرایط اگر ابتدای سال هر چیزی خریده بودم، الان سه برابر شده بودم. من سینما و بیش از سینما، تئاتر را دوست دارم و انگیزه این حضور علاقمندی است. الان هم زمانی نیست که من بخواهم پول پیدا کنم و میخواهم به علاقمندی خودم برسم. در عین حال شما می‌دانید که فروش فیلم در سینمای ایران تا حدود زیادی به شانس مربوط میشود.
رنجکشان خطاب به فعالان سینما گفت: اگر یک نفر آمده و سرمایه‌ای به سینما آورده، تخریب او و فراری دادنش هم ناجوانمردی در حق سینماست و هم ناجوانمردی در حق آن شخص. در یک فیلم سینمایی دست کم پنجاه نفر کار میکنند و چرا نباید رخ دهد؟ از عمر و سن من چندان باقی نمانده و فکر می‌کنم من حق دارم در سال‌های پایانی عمرم، بخشی از سرمایه‌ام را صرف حوزه‌ای کنم که از کودکی و شصت سال پیش دوست داشتم.
او درباره نحوه ورودش به سینما گفت: اولین ارتباطم در سینما با سیدضیاء هاشمی بود که به تولید منتهی نشد اما اولین حضورم در سینما با سرمایه گذاری در «سرکوب» اولین فیلم رضا گوران بود. همان موقع برخی آقایان آمدند و به من گفتند «تو بلد نیستی و ممکن است گوران که اولین فیلمش است، نتواند» اما آقای حبیب اسماعیلی آمد، با هم دوست شدیم و تصمیم گرفتم سرمایه گذاری کنم و خوشبختانه فیلم خوبی ساخت. از همان جا، زدن من شروع شد و با تئاتر «بینوایان» به اوج خودش رسید. اینکه اجازه ندهند فیلم او به اندازه کافی دیده شود، حرکت ناجوانمردانه‌ای است. این خیلی بد است که کاری کنند آدم‌ها به جای سرمایه‌گذاری، پول‌هایشان را به سمت دلار و ارز ببرند یا از کشور خارج کنند و در اقتصاد کشور سرمایه گذاری نکنند.
او درباره اینکه از شخصی به عنوان مدیر برنامه‌اش یاد میشود و در پاسخ به این پرسش که مشاورش در سینما کیست؟، گفت: مشاوری در حوزه سینما ندارم. گاهی اوقات از بزرگان سینما مشورت می‌گیرم. هرکس می‌خواهد با خود من در ارتباط است و اهالی سینما به خودم مراجعه میکنند. دخترم که نویسنده است، تنها مشاورم بوده است. فیلمنامه را می‌دهم، میخواند و نظرش را می‌گیرم اما در نهایت تصمیم‌گیرنده خودم هستم. من به فیلمسازانی که می‌آیند می‌گویم من یک ملودرام اجتماعی انسانی میخواهم که باقیات الصالحات در پی داشته باشد.
او درباره اینکه گفته میشود رابطه صمیمی با نوید محمدزاده دارد و رابطش با پارسایی کارگردان تئاتر «بینوایان» بوده، گفت: این هم از آن ادعاهاست. من زمانی که با آقای پارسایی آشنا شدنم اصلا هیچ‌یک از بازیگران نمایش مشخص نشده بودند در نهایت من به آقای پارسایی گفتم سرمایه گذاری می‌کنم و این تئاتر پیش رفت.
- محمدصادق رنجکشان در کنار پوستر فیلم حمید نعمت الله
رنجکشان در پاسخ به اینکه آیا با ساداتیان درباره انتخاب و سرمایه گذاری در پروژه‌ها مشورت کرده، گفت: اصلاً. پس از آقای سیدضیاء هاشمی تصمیم گرفتم با هیچ آدم سینمایی مشورت نکنم. البته منظورم آقای ساداتیان نیست. ایشان شریک من است، برایش احترام قائلم و پشتش نماز میخوانم اما به طور کلی کمتر مشورت می‌گیرم.
رنجکشان در پاسخ به پرسشی پیرامون میزان سرمایه گذاری‌اش در سینما آستارا به عنوان شریک سیدجمال ساداتیان گفت: سهم من در مشارکت برای سینما پنجاه درصد است. مجموعه سینمایی که مخروبه بوده را ساخته‌ایم و سرمایه گذاری کردیم. طبیعتاً باید ما را تشویق کرد. سینما عشقم است و تا عشقم را کور نکنند، در سینمای ایران میمانم. ما مثل خودشان میتوانیم رفتار کنیم اما حتی تا به حال مصاحبه هم نکرده بودم.
او درباره میزان سرمایه‌گذاری‌اش در سینما و پیرامون ارقام نجومی که مطرح میشود، گفت: ارقامی که به عنوان شایعه مطرح شده، واقعیت ندارد برای «سرکوب» که یک لوکیشن داشت حدود دو میلیارد هزینه کردیم و برای «بی‌حسی موضعی» نیز حدود دو میلیارد سرمایه گذاری کردیم. تنها فیلم که بیش از اینها هزینه کردیم، فیلم «متری شش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی است که برای آن لوکیشن پرهزینه ساختیم که مجموعاً بالای هفت میلیارد پرداخت شد و تنها پنجاه درصدش را من پرداخت کردم.
رنجکشان درباره تئاتر «بینوایان» گفت: برای این تئاتر شش تا هفت میلیارد هزینه کردیم و بقیه هزینه‌اش را از فروش بلیت در ایران نمایش تامین کردیم. واقعاً چرتکه نیانداخته‌ایم ببینیم که چه میزان به سوددهی رسیده اما امیدواریم پس از اینکه این تئاتر در 28 دی ماه به پایان رسید و حساب و کتاب کردیم، به سوددهی رسیده باشد.
رنجکشان در واکنش به این اتهام که نوع سرمایه گذاری چهره‌هایی چون او باعث گران تر شدنِ تولید در سینمای ایران شده، گفت: اولاً من پول زیادی در سینمای ایران نیاوردم و پولی که من به سینما آوردم برای شش هفت فیلم سینمایی، عدد زیادی نیست. در ثانی، من سرمایه گذار این پروژه‌ها هستم و تهیه کننده‌های حرفه‌ای و سالمی این پروژه‌ها را هدایت کرده‌اند و واقعاً نمی‌دانم ارتباطی بین سرمایه گذاری محدودم با سطح دستمزدها برقرار کنم.
او در واکنش به تعبیر «سلطان سینما» که درباره او به کار رفته، گفت: من نیامده‌ام سینما را بگیرم و با لفظ «سلطان» مشکل دارم. من چند فیلم ساخته‌ام و من را خونین جگر کردند. شاید یک روزی دوست داشتم کار بزرگی در سینمای ایران انجام دهم اما بعد از حواشی دروغی که علیه من به وجود آورند، انگیزه‌ام را به کلی از دست دادم.
رنجکشان درباره اینکه آیا برنامه‌تان این است که همچنان سالی شش یا هفت فیلم را بسازید؟ گفت: من فضای سینمای ایران را نمیشناختم و الا در این تعداد سرمایه گذاری نمی‌کردم. من فکر میکردم سینما هم همچون سایر حوزه‌هاست و از سرمایه گذاری استقبال میکنند. اگر این فضا ادامه داشته باشد، قاعدتاً سرمایه گذاری ام در سینما کاهش پیدا میکند.
واقعا … انسانه رو زمینه