سینماروزان: نمایش فیلم دارای پروانه ساخت اما بدون پروانه نمایش «لرد» در جشنواره کن امسال قبل از همه واکنش رسانه هایی اصولگرا مانند «جوان» و «کیهان» را به دنبال داشت که با برشمردن مختصات تحقیرآمیز فیلم نسبت به ایرانیان از حضور چنین فیلمی در جشنواره کن به عنوان نماینده ایران گلایه کردند.(اینجا را بخوانید)
به گزارش سینماروزان در امتداد چنین نگاهی رسانه اصلاح طلب «شرق» هم در خلال گزارشی از کن با برشمردن نقاط ضعف فیلم «لرد» آن را فیلم تلخی دانست که در آن همه بد و شرور هستند و به غیر از قهرمان داستان و همسرش هیچ آدم خوبی در آن وجود ندارد. البته که این رسانه پایان بندی گزارش خود را با خطاب قرار دادن کارگردان «لرد» این طور پایان برده بود: اى كاش آنها كه اين قدر ناراحت‌اند و كينه به دل دارند، بروند و هم خيال خودشان را راحت كنند و هم مخصوصا خيال ما را… .(اینجا را بخوانید)
حالا و یک هفته بعد از آن ابرازنظر صریح که صرفا نقدی منفی بر اثری به شمار می رود که اغلب ایرانیان حاضر در جشنواره کن آن را یکسویه دانسته اند روزنامه اصلاح طلب «شرق» با ارائه یادداشتی به عذرخواهی رسمی از کارگردان «لرد» پرداخته است.
ابتدا این یادداشت عذرخواهی را که بدعتی در زمینه نقدنویسی به شمار می رود بخوانید:
٣١ اردیبهشت در صفحه ١٤روزنامه «شرق» مطلبی با تیتر «تلخ؛ همچون کن» منتشر کردیم که بازتاب‌های زیادی داشت. این مطلب، در واقع گزارشی بود از روز سوم جشنواره که تمرکزش بر حضور پررنگ سینماگران ایرانی سر صندوق رأی مستقر در کن بود. بخشی از گزارش هم مشاهدات خبرنگار بود از فیلم‌هایی که در آنجا به نمایش در آمد؛ از جمله فیلم «لِرد» ساخته آقای محمد رسول‌اُف. مشکل بزرگ این مطلب آن بود که گزارشگر، اصل بی‌طرفی را رعایت نکرده و به جای مشاهده‌گربودن و ثبت واقعیت، قضاوت کرده است. طبیعتا بی‌طرفی به معنی برخورد یکسان با دیدگاه‌های مختلف نیست؛ ولی حتی برخورد با دیدگاه‌های مختلف هم باید به شکلی باشد که گزارشگر و خبرنگار کمترین اثر ممکن را از خود باقی بگذارد. متأسفانه در انتشار مطلب «تلخ؛ همچون کن» به دلیل سرعت کار و دیر‌رسیدن گزارش این اصل بدیهی سهوا نادیده گرفته شد. طبعا اگر فیلمی تلخ باشد یا شیرین، این وظیفه منتقد و گزارشگر نیست که این تلخی یا شیرینی را به‌عنوان نقطه قوت یا ضعف آن مطرح و درباره آن قضاوت کند. همین‌جا از آقای رسول‌اُف بابت این اشتباه پوزش می‌خواهیم و موفقیت فیلم ایشان را در بخش «نوعی نگاه» جشنواره کن تبریک می‌گوییم.
⇓⇓⇓
چرایی ارائه مانیفستهای انتزاعی در یک عذرخواهی!
نارضایتی کارگردان «لرد» و احتمالا گلایه از نگارنده نقد که در کن هم حضور داشته میتواند اصلی ترین دلیل نگارش این یادداشت باشد.
فارغ از آن که نگارنده گزارش اصلی دقیقا مشاهده خود درباره کیفیت داستانی-ساختاری «لرد» را در محتوای موردنظر ارائه کرده بود و حالا در یادداشت عذرخواهی از این گفته شده که ایشان بجای مشاهده گری قضاوت کرده(!) اینکه عذرخواهی رسمی از کارگردان فیلمی مناقشه برانگیز باعث شده مانیفست های کاملا انتزاعی درباره نقدنویسی و گزارشگری ارائه شود جای تعجب دارد.
کافیست دقت کنیم بر این بخش از یادداشت عذرخواهی که در آن گفته میشود وظیفه منتقد و گزارشگر این نیست که تلخی یا شیرینی را به عنوان نقطه قوت یا ضعف مطرح کند! پس وظیفه منتقد چیست؟
یا در جایی دیگر از یادداشت گفته میشود گزارشگر و خبرنگار باید کمترین اثر را از خود در محتوایش باقی بگذارد! مگر امکان دارد؟ گزارشگر مانند هر انسان دیگری دارای قدرت اندیشه است و طبیعی است که وقایع را از فیلتر ذهنی خودش بگذارند و البته بی کمترین تحریف واقعیت به مخاطب ارائه دهد درست همان طور که یک منتقد می تواند تلخی یا شیرینی کاسبکارانه برای دلبری از مخاطب آن وری یا این وری را زیر ذره بین تحلیل خود ارائه دهد.
خودتون رو گول نزنید. وظیفه منتقد تعیین “تلخی و شیرینی” نگاه کارگردان در دنیای واقعی و قضاوت فرامتنی نیست. منتقد با خود فیلم سر کار داره و باید کیفیت و نوع نگاه کارگردان رو در حیطه فیلم نقد کنه. نه این که بیرون از اثر به کارگردان توصیه کنه که از ایران بره! خود شما هم گزارش شرق رو با تیتر و موضع منفی منتشر کرده بودید. معلوم نیست حالا چرا مدافع همون دیدگاه غیر حرفه‌ای شدید؟
دوست عزیز من در کن فیلم را دیدم
بشدت سیاه و اگزوتیک است
متن اولیه رسانه موردنظر را هم خواندم؛ اتفاقا خیلی رعایت کرده بود که تندروی نکند
چون اگر میخواست تند برود ده ها مصداق از توهینی میتوانست بیاورد که نه به یک نظام خاص که به ایران وارد شده بود
وظیفه منتقد-رسانه-روزنامه نگار-گزارشگر جز این نیست که بازتاب دهنده واقعیات پیرامون فیلم باشد؛
اگر وظیفه منتقد آنی باشد که شما میگویید پس شما دیگر نباید به محصولات تجاری برفوشی که به سطحی ترین شکل به دنبال شاد کردن مردم هستند و اتفاقا این کار را هم می کنند ایراد بگیرید.
شاد کردن، به تفکر واداشتن و حتی غمگین کردن مخاطب باید با احترام به شعور او صورت گیرد که متأسفانه در لرد این را نمی بینیم و بیشتر نوعی اغواگری برای جلب نظر نگاههایی است که همواره دوست دارند ایران را اگزوتیک ببینند.
حقارت باره واقعا این عذرخواهی
مگر در مطلب اصلی توهین یا افترا طرح شده بود
صرفا نظر نگارنده بود درباره یک فیلم
یعنی چه که از اظهارنظر هم عذرخواهی میکنن
پس وظیفه رسانه چیست؟
صرفا به به و چه چه
به عنوان یک ایرانی که در جشنواره کن فیلم لرد را دیدم
به شدت سرخورده شدم و ناراحت از اینکه
فیلمساز همچنان میخواهد با الگوهای دو دهه قبل جعفرخان از جشنواره ها دلبری کند
اگر در جشنواره بودید و می دیدی که برخی توهینها خطاب به ایرانیان چگونه با قهقهه مخاطبان آن طرفی که اصلا نمیدانند ایران کجاست روبرو می شد آن گاه درمی یافتید که نگارنده مطلب اصلی نه تنها قلب واقعیت نکرده که کاملا هم درست نوشته
خجالت آور است این نگاه بسته امثال رسول اف
من هم دیده ام نسخه ابتدایی فیلم را به واسطه شغلم که پخش فیلم است
نگاه فیلم همان نگاهیست که رقبای حسن روحانی در انتخابات داشتند.
همانهایی که مدامم میگفتند 96درصد مردم در فقر و بدبختی و بیچارگی و تلخی و وادادگی روزگار می گذرانند.
عجیب است رسانه ای اصلاح طلب که مدام از روحانی دفاع میکند-حتی اگر روحانی اشتباه کند- این گونه به عذرخواهی از کارگردان پرداخته
اتفاقا کارگردان است که باید عذرخواهی کند.
اقا یا خانمی که در روزنامه شرق نشسته ای! آیا از فیلمسازی عذرخواهی میکنی که دستاوردهای رییس جمهور محبوبت را کاملا زیر سوال برده