سینماروزان: انتشار خبر موفقیت فیلم «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا که با بودجه سازمان هنری-رسانه ای اوج تولید شده در جشنواره ای در وین آن هم دو سال بعد از تولید و بلافاصله پس از آن که خبر انتشار بلوری کپی آن در رسانه مستقل «نمایش خانگی» منتشر شد!!!(اینجا را بخوانید) با واکنش یک رسانه مستقل سینمایی مواجه شده است.
سایت «کافه سینما» با ارائه داده هایی پیرامون اهداف جشنواره ای در وین که «بادیگارد» از آن جایزه گرفته است به افشاگری درباره رویکرد این جشنواره و تناقضات این رویکرد با کیفیت تولید «بادیگارد» پرداخته است.
متن گزارش «کافه سینما» را با ذکر این توضیح بخوانید که سینماروزان آمادگی دارد پاسخ مدیران سازمان اوج را هم درباره ماجرای توزیع نسخه های کپی بلوری این فیلم و هم درباره چگونگی حضور در چنین جشنواره ای منتشر کند:
«بادیگارد جوایز جشنواره بین المللی فیلم وین را درو کرد» این تیتری است که فارس نیوز برای خبر موفقیت فیلم بادیگارد انتخاب کرده است. متن خبر اطلاعات «مختصر» دیگری را هم درباره موفقیت فیلم می‌دهد. از جمله:
«… علاوه بر جایزه بهترین کارگردان، فیلم بادیگارد که در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر نیز به نمایش درآمده بود، در جشن اختتامیه این جشنواره برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (بابک حمیدیان) و بهترین طراحی هنری هم شده است. فیلم سینمایی «بادیگارد» به تهیه‌کنندگی احسان محمدحسنی و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا یکی از محصولات سازمان هنری رسانه‌ای اوج است.»
این خبر با پوشش بسیار زیادی در تقریبن تمام رسانه‌های فارسی و انگلیسی ایران بازتاب داده شده است. خبرگزاری صدا و سیما با تیتر «درخشش بادیگارد در جشنواره وین»، ایسنا با تیتر «جوایزی برای بادیگارد در وین، پایگاه فردانیوز با تیتر «طوفان بادیگارد در جشنواره فیلم وین!» (علامت تعجب در تیتر است)، خبرآنلاین، مهر، باشگاه خبرنگاران، شبکه خبر، خبرگزاری دانشجو، مشرق، آنا، آی فیلم و … همگی با همین تیتر به پوشش خبر رفته اند. از متن خبر پیداست که همگی این خبر موفقیت بزرگ فیلم را به نقل از «روابط عمومی سازمان رسانه‌ای اوج» منتشر کرده اند. متن خبر همه جا مشابه هم است و فقط تیترها متفاوت‌اند. جز یک خبرگزاری که به آن اشاره خواهم کرد.
حالا خبر را به زبان انگلیسی هم سرچ کنیم. یعنی: Vienna International Film Festival Bodyguard
نتایجی که گوگل به ما نشان می‌دهد هم همگی اذعان می‌کنند که Bodyguard در Vinnnale (جشنواره بین المللی فیلم وین) ۳ جایزه معتبر برنده شده. اما یک لحظه صبر کنیم، یک جای کار اشکال دارد!:
تمام اخبار انگلیسی «طوفان» موفقیت فیلم به نقل از بخش انگلیسی مهرنیوز، باشگاه خبرنگاران، آی‌فیلم، تهران تایمز، خبرگزاری صبا و مشابه این است و خبری از سایت‌های خبری سینمایی مثل ورایتی، تایمز و خبرگزاری‌های جهانی نیست. در تمام این خبرهای انگلیسی و حتی تمام خبرهای فارسی تاکید روی جشنواره بین المللی فیلم وین (Vinnale) است؛ یکی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم اروپا. جشنواره ای که پس از فستیوال برلین، معتبرترین فستیوال فیلمهای آلمانی زبان جهان است و در دوره قبلی خود بیش از ۹۴ هزار نفر تماشاگر داشت. این جشنواره که مهمترین رویداد سینمایی اتریش محسوب می‌شود از زمان نخستین دوره در ۱۹۶۰ تا امروز هر سال با حضور سینماگران مشهور آلمان و جهان در «مرکز تاریخی وین» برپا می‌شود و محل ارتباط سینماگران بزرگ دنیا و کشف استعداد‌های تازه سینما است. از آن جشنواره‌هایی که فرش قرمز دارند و عکاسان و خبرنگاران و شکارچیان امضا و سلفی جمع می‌شوند و پر از میهمانی‌های پر زرق و برق و جلسات نمایش و نقد فیلم است.
با راهنمایی خبر یک سری به وبسایت «ویناله» می‌زنیم: http://www.viennale.at/en . جشنواره ۲۰۱۷ فیلم وین هنوز شروع نشده که تمام شود. طبق برنامه همیشگی، این جشنواره از ۲۷ مهر تا ۱۱ آبان برگزار خواهد شد و هنوز هم مهمترین ویژگی خود را حفظ کرده است: «ویناله» بزرگترین فستیوال «غیررقابتی» فیلم در اروپا است. یعنی اصلن جایزهای اهدا نمی‌کند که فیلم «بادیگارد» آن را گرفته باشد. هنوز هم برگزار نشده که فیلم «بادیگارد» در آن باشد. جستجوی سایت با کلمه bodyguard هم نتیجه ای ندارد.
گویی در تنظیم خبر بوسیله روابط عمومی سازمان اوج و در ذوق زدگی عجیب رسانه‌ها به این «موفقیت بزرگ» یک شیطنت عجیب وجود دارد. ذوق زدگی «عجیب» آنهایی که – شاید حتی به درستی – معتقدند فستیوال‌های جهانی به فیلمهایی مشابه بادیگارد اقبال نشان نمی‌دهند. اما وقتی می‌بینی یک خبر […] به این شدت و سرعت در رسانه‌ها پیچیده و حتی صفت‌های غلو آمیز «طوفان»، «درو کردن» و مشابه آن را هم در برجسته سازی خبر استفاده کرده‌اند، می‌فهمی که انگار دوستان خیلی هم از فستیوال‌های خارجی بدشان نمی‌آید.
اما آیا کل خبر دروغ است؟ نه اینطور نیست. همانطور که اشاره شد در بین تمام این خبرگزاری‌ها فقط یک نهاد خبری موضوع را درست منتشر کرده: ایرنا.
ایرنا در متن خبر به درستی اشاره کرده که بادیگارد در «جشنواره فیلمهای مستقل وین» (Vienna Independent Film Festival VIFF) برنده این جوایز شده است. این جشنواره یک فستیوال بسیار جوان سینمایی است که امسال سومین دوره خود را برگزار کرده. با وجود آنکه به ادعای سایت جشنواره، این فستیوال امسال در فهرست «رویدادهای واجد شرایط IMDB» وارد شده است، جوایز اعطا شده به فیلم در صفحه IMDB بادیگارد وجود ندارد.
⇓⇓⇓
در وبسایت کوچک و جمع جور فستیوال http://www.vienna-film-festival.com می‌خوانیم:
«… ما از نمایش فیلمهای کوچک که بدون بودجه‌های زیاد و اسپشیال افکت‌های غیر ضروری و «مستقل» تولید شده‌اند حمایت می‌کنیم. با توسعه سریع تجهیزات فیلمسازی [امکان] فیلمبرداری برای فیلمسازان مستقل بیشتر و ارزان‌تر می‌شود… این جشنواره به بهترین فیلم، کارگردانی، فیلم کوتاه، مستند و موسیقی متن جایزه خواهد داد. این جوایز و گواهینامه‌ها در شب اختتامیه به تولیدکنندگان شرکت کننده در جشنواره ارسال شده و یا با ایمیل و پست فرستاده می‌شود.»
نگاهی به فهرست فیلمهای شرکت کننده در فستیوال مشخص می‌کند که تمامی آثار انتخاب شده در جشنواره بر اساس اهداف و ماهیت «مستقل» برگزارکنندگان است. فیلمهایی کوچک و جمع و جور که محصول فیلمسازان جوان سینما هستند و همگی به صورت کاملن مستقل تهیه شده اند. اما بادیگارد فیلمی است که محصول یکی از قدیمی‌ترین فیلمسازان سینمای ایران است و هر چیزی که هست یک فیلم «مستقل کم هزینه» نیست. اینکه چطور به بخش اصلی این فستیوال راه پیدا کرده یک بحث دیگر است. اما خود فستیوال هم همانطور که اشاره شد یک فستیوال بسیار کوچک جوان و خودمانی در وین اتریش است و هیچ ربطی به ویناله ندارد.
اگر در اروپا یک چرخی بزنیم شاید در کشورهای این قاره بیشتر از ۳۰۰ فستیوال فیلم و تئاتر و نقاشی و عکاسی پیدا می‌کنیم. حتی بعضی فستیوال‌ها در روستاها برگزار می‌شوند و میهمانان فستیوال – که با هزینه شخصی خود و اگر مایل باشند شرکت می‌کنند – میهمان خانه‌های روستاییان هستند. در بسیاری از شهرهای اروپا، شهرداری‌ها، دهداری ها، مدارس هنری، دبیرستان‌ها، کلیساها، انجمن‌‌های فرهنگی و … هر سال از این فستیوال‌های هنری برگزار می‌کنند. فستیوال‌هایی که مهمترین هدف آنها «گفتگوی سالم فرهنگی» و شکست انحصار سینمای تجاری است. همین فستیوال‌های کوچک اروپایی مردم آن مناطق را با فرهنگ‌های دیگر آشنا می‌کند. این فیلم‌ها نمایندگان فرهنگی می‌شوند و در یک فضای دوستانه اکران می‌شوند و به رسم یادگار جایزهای می‌گیرند و تمام. در ایران و چند کشور عمدتن در حال توسعه یک راه ساده برای «جهانگردی» فیلمسازی برای این فستیوال‌‌هاست. بعد از آنکه بعضی فیلمسازان جوان با یک دوربین کوچک و امکانات محدود یک فیلم کوتاه، ویدئو کلیپ، فیلم مستند یا حتی فیلم بلند می‌سازند، کار اصلی شروع می‌شود. از روی اینترنت فهرست بلندبالای فستیوال‌های فیلم را دانلود می‌کنند و تک تک برای همه آنها فیلم پست می‌کنند یا در Vimeo آپلود می‌کنند.
آنقدر ارسال به این فستیوال‌ها زیاد است که بعضی از آنها برای ارسال فیلم هم حتی شرط پرداخت چند یورو پول گذاشته‌اند، به این امید که تعداد آثار ارسالی کم شود. در نهایت و در بدترین حالت ممکن، یک فیلم کوتاه یا بلند ایرانی چون محصول یک کشور جهان سومی در صدر اخبار است و چون سینمای مهمی در دنیا دارد در چند فستیوال پذیرفته می‌شود. فیلمساز خوش شانس حالا با دعوتنامه این فستیوال‌ها می‌تواند ویزای اروپا بگیرد و با هزینه شخصی به این شهرها سفر کند. هم ویزای شینگن جور می‌شود، هم امکان دارد اگر میزبان شهرداری باشد به عنوان میهمان یک تخفیف خوبی در هزینه هتل و مترو و بازدید موزه‌های شهر در نظر گرفته شود و هم فیلمش در این فستیوال‌ها نمایش عمومی داده می‌شود. اگر فیلمساز جوان هم خیلی خوش شانس باشد که جایزه می‌گیرد و سرمایه مختصری در حد دویست،۳۰۰ یورو برای فیلم بعدی‌اش پیدا می‌شود. در ایران خودمان از این جوانانی که با «سینما» جهانگردی می‌کنند کم نیست.
اینکه چطور «بادیگارد» که مهمترین محصول سال فرهنگ رسمی ایران بود و با بودجه میلیاردی تولید شد را در کنار این فیلمهای کوچک و مستقل جا بزنیم، شعبده‌ای است که شاید یا دوستان یاد گرفته‌اند، یا با یک Fund کوچک اهدایی به دبیرخانه فستیوال به دست آمده(؟؟؟) یا هر چیز دیگر ( در قسمت Support Us وبسایت جشنواره به تفصیل شرح داده شده که در برابر کمک‌های مالی اهدایی فستیوال چه خدماتی به صاحبان آثار و حامیان مالی می‌تواند ارائه کند.) اما اینکه با عوض کردن نام فستیوال بخواهیم آن را به عنوان یک «موفقیت بزرگ» برای سینمای ایران جا بزنیم، یک کمی دن کیشوت بازی است.
با شناختی که از روحیات حاتمی کیا دارم مطمئنم او در این ماجرا هیچ نقشی ندارد و اصلن علاقه‌ای به حضور فیلمش در هیچ فستیوالی هم ندارد، چه کن و برلین باشد و چه این فستیوال کوچک. اما آنهایی که دارند برای سازمان خود سابقه اینترنشنال درست می‌کنند باید کمی بیشتر تلاش کنند. مارکتینگ سینما کار راحتی نیست.»
